Świadczenia rodzinne

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych  (Dz. U. 2022 r. poz. 615 ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 stycznia 2013 roku w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. z 2013 r., poz. 3)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 sierpnia 2021 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna  (Dz. U. z 2021 r., poz. 1481)
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 października 2019 r. w sprawie formy opieki medycznej nad kobieta w ciąży, uprawniającej do dodatku z tytułu urodzenia dziecka oraz wzoru zaświadczenia potwierdzającego pozostawanie pod ta opieką (Dz. U. z 2019 r., poz. 2229)

Świadczenia rodzinne
•    zasiłek rodzinny,
•    dodatki do zasiłku rodzinnego,
•    zasiłek pielęgnacyjny,
•    świadczenie pielęgnacyjne,
•    specjalny zasiłek opiekuńczy,
•    jednorazowa zapomoga z tytuł urodzenia się dziecka,
•    świadczenie rodzicielskie.

Zasiłek rodzinny
Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje:
1) rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
2) opiekunowi faktycznemu dziecka;
3) osobie uczącej się.

Zasiłek rodzinny przysługuje do ukończenia przez dziecko:
- 18 roku życia, lub
- do ukończenia nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia, lub
- do ukończenia 24 roku życia, jeżeli dziecko kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zasiłek rodzinny przysługuje osobie uczącej się do ukończenia 24 roku życia, jeżeli uczy się w szkole lub szkole wyższej.
Osoba ucząca się w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych – to osoba pełnoletnia ucząca się w szkole lub szkole wyższej, niepozostająca na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony.

Zasiłek rodzinny jest przyznawany na okres zasiłkowy, który trwa od 1 listopada do 31 października następnego roku kalendarzowego.

Wnioski o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego na nowy okres zasiłkowy są przyjmowane od dnia 1 września. W przypadku złożenia wniosku wraz z dokumentami do dnia 30 września, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata świadczeń przysługujących za miesiąc listopad następuje do dnia 30 listopada.

W przypadku złożenia wniosku w okresie od 1 października do 30 listopada, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata świadczeń przysługujących za listopad następuje do dnia 31 grudnia.

Dochód uprawniający do zasiłku rodzinnego
Zasiłek rodzinny przysługuje jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674,00 zł, a w przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności – kwoty 764,00 zł.

Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie:
- 95,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;
- 124,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia;
- 135,00 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.

Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:
1) dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim;
2) dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie (dom pomocy społecznej, placówka opiekuńczo-wychowawcza, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, zakład opiekuńczo-leczniczy, zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, szkoła wojskowa) albo w pieczy zastępczej;
3) osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie;
4) pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko;
5) osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego rodzica, chyba że:
- rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
- ojciec dziecka jest nieznany,
- powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
- sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka.
6) członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Do zasiłku rodzinnego przysługują następujące dodatkami z tytułu:
•    urodzenia dziecka,
•    opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,
•    samotnego wychowania dziecka,
•    wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej,
•    kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego,
•    rozpoczęcia roku szkolnego,
•    podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania ze względu: na zamieszkanie lub dojazd.
 

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także opiekunowi faktycznemu dziecka w wieku do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia, jeżeli nie został przyznany rodzicom lub opiekunowi prawnemu dziecka. Dodatek przysługuje jednorazowo w wysokości 1000 zł na każde dziecko.
Dodatek przysługuje, jeżeli kobieta pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu. Pozostawanie pod opieką medyczną potwierdza się zaświadczeniem lekarskim lub zaświadczeniem wystawionym przez położną. Powyższego przepisu nie stosuje się do osób będących prawnymi lub faktycznymi opiekunami dziecka, a także do osób, które przysposobiły dziecko.

 

Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego

Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przysługuje w wysokości 400 zł miesięcznie.
Przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką, uprawnionemu do urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez okres:
- 24 miesięcy kalendarzowych;
- 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu;
- 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Dodatek przysługujący za niepełne miesiące kalendarzowe wypłaca się w wysokości 1/30 dodatku miesięcznego za każdy dzień. Kwotę dodatku przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.

W przypadku równoczesnego korzystania z urlopu wychowawczego przez oboje rodziców lub opiekunów prawnych dziecka przysługuje jeden dodatek.
 

Dodatek nie przysługuje, jeżeli osoba uprawniona:
- bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w stosunku pracy przez okres krótszy niż 6 miesięcy;
- podjęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, która uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;
- dziecko przebywa w placówce zapewniającej całodobową opiekę w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu, oraz w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;
- w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego.
- obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego do okresu zatrudnienia wymaganego do nabycia prawa do dodatku zalicza się okres zatrudnienia na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
 

Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka

Dodatek przysługuje w wysokości 193 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 386 zł na wszystkie dzieci. W przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności kwotę dodatku zwiększa się o 193 zł na dziecko, nie więcej jednak niż o 386 zł na wszystkie dzieci.

Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowującym dziecko matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka, ponieważ:
- drugi z rodziców dziecka nie żyje;
- powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone;
- ojciec dziecka jest nieznany;

Dodatek przysługuje również osobie uczącej się, jeżeli oboje rodzice osoby uczącej się nie żyją.

Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej

Dodatek przysługuje rodzinie wielodzietnej w wysokości 95 zł miesięcznie na trzecie i na następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego.
Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka.

Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka

Dodatek przysługuje miesięcznie w wysokości 90 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia i 110 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia.

Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka w wieku:
1) do ukończenia 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności,
2)    powyżej 16 roku życia do ukończenia 24 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
 

Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania

Dodatek przysługuje przez 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki od września do czerwca następnego roku kalendarzowego.
Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka lub osobie uczącej się:
1) w związku z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także szkoły podstawowej lub gimnazjum w przypadku dziecka lub osoby uczącej się, legitymującej się orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności - w wysokości 113 zł miesięcznie na dziecko albo
2) w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku dojazdu do szkoły ponadgimnazjalnej, a także szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadgimnazjalnej - w wysokości 69 zł miesięcznie na dziecko.

Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego

Dodatek przysługuje raz w roku, w związku z rozpoczęciem roku szkolnego albo rocznego przygotowanie przedszkolnego, w wysokości 100 zł na dziecko.

Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem w szkole nowego roku szkolnego
 

Świadczenie rodzicielskie przysługuje rodzicom, którzy nie otrzymują zasiłku macierzyńskiego.
Ze świadczenia mogą skorzystać miedzy innymi:
- studenci
- osoby bezrobotne (niezależnie czy są zarejestrowane w Urzędzie Pracy czy nie)
- osoby pracujące na umowach cywilno-prawnych
Świadczenie rodzicielskie wynosi 1000 zł miesięcznie. Świadczenie przyznawane jest niezależnie od dochodu rodziny i można je pobierać przez rok (52 tygodnie) w przypadku urodzenia bądź przyjęcia na wychowanie jednego dziecka, przez 65 tygodni w przypadku dwójki dzieci, 67 tygodni - trójki, 69 tygodni - czwórki, a przy piątce i więcej - 71 tygodni.
Osoby otrzymujące zasiłek macierzyński nie mogą skorzystać ze świadczenia rodzicielskiego;
W momencie, gdy jeden rodzic otrzymuje zasiłek macierzyński, drugi rodzic nie może skorzystać ze świadczenia rodzicielskiego;
 

Wykaz dokumentów niezbędnych do ustalenia prawa do zasiłku rodzinnego wraz z dodatkami,
Zasiłek rodziny:
1.    oświadczenia członków rodziny o wysokości uzyskanego dochodu w roku 2021 jeżeli osoby te rozliczających się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
2. oświadczenia członków rodziny o dochodach osiągniętych w 2021 innych niż dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w artykule 27, art. 30 b, 30 c, 30 e i art. 30 f ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
3.    zaświadczenie właściwego organu gminy lub nakaz płatniczy o wielkości gospodarstwa rolnego wyrażonej w hektarach przeliczeniowych, lub oświadczenie (rok 2021)
4.    w przypadku gdy ojciec dziecka jest nieznany - odpis zupełny aktu urodzenia dziecka
5.    w przypadku zgonu rodzica – odpis aktu zgonu,
6.    w przypadku gdy w składzie rodziny jest dziecko niepełnosprawne – orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności,
7.   w przypadku ubiegania się o świadczenia rodzinne po raz pierwszy – prawomocne wyroki sądowe dot. rozwodu, separacji, alimentów, zobowiązujące jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka, odpis prawomocnego wyroku sądu rodzinnego stwierdzającego przysposobienie lub zaświadczenie sądu rodzinnego lub ośrodka adopcyjno-opiekuńczego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka, orzeczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka,
8.    odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną lub odpis ugody sądowej lub ugody przed mediatorem
9.    przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące wysokość zapłaconych alimentów, jeżeli członkowie rodziny są zobowiązani wyrokiem sądu, ugodą sądową lub ugodą zwartą przed mediatorem do ich płacenia na rzecz osoby spoza rodziny
10.    w przypadku gdy os. uprawniona nie otrzymała alimentów albo otrzymała je w wysokości niższej od ustalonej w wyroku sądu, ugodzie sądowej lub ugodzie przed mediatorem:
   - zaświadczenie komornika o całkowitej lub częściowej bezskuteczności egzekucji alimentów a także o wysokości wyegzekwowanych alimentów lub,
   - informacja właściwego sądu lub właściwej instytucji  - jeżeli dłużnik zamieszkuje za granicą,
11.  zaświadczenie o uczęszczaniu dziecka w wieku powyżej 16 lat do szkoły,
12. zaświadczenie szkoły wyższej w przypadku osoby uczącej się lub osoby legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli uczy się w szkole wyższej,
13.   decyzje dot. przyznania stypendium dla dzieci w latach, 2020/2021, 2021/2022
14.   nr rachunku bankowego,
15.   utratę źródła dochodu dokumentuje się:
- dokumentem określającym datę utraty dochodu (świadectwo pracy, decyzje z ZUS, PUP, zaświadczenie o wyrejestrowaniu działalności z ewidencji działalności gospodarczej, pit-y za 2021 r., pit–11, pit–40, pit-8)
 

 Uzyskanie dochodu dokumentuje się:
•    w przypadku uzyskania dochodu, których okres obowiązywania przypada na 2021 r:
- umowy o pracę, zlecenia, o dzieło, decyzje z ZUS, decyzje z PUP, zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, pit-y za 2021 r. ( pit–11, pit–40, pit-8)
•    w przypadku uzyskania dochodu po roku 2021:
- umowy o pracę, zlecenia, o dzieło, decyzje z ZUS, decyzje z PUP, zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej oraz - zaświadczenie pracodawcy określające wysokość dochodu netto uzyskanego przez członka rodziny z miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód ten został osiągnięty.

Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
1.    zaświadczenie pracodawcy o okresie na jaki został udzielony urlop wychowawczy (od kiedy do kiedy) oraz o okresie pozostawania w stosunku pracy bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego (od kiedy do kiedy) lub oświadczenie
2. zaświadczenie placówki zapewniającej całodobową opiekę o liczbie dni w tygodniu w których korzysta z niej z całodobowej opieki, albo oświadczenie o niekorzystaniu przez więcej niż 5 dni w tygodniu z całodobowej opieki, lub oświadczenie

Zasiłek pielęgnacyjny
Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:
- niepełnosprawnemu dziecku;
- osobie niepełnosprawnej w stopniu znacznym;
- osobie niepełnosprawnej w stopniu umiarkowanym, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia;
- osobie, która ukończyła 75 lat.
Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje niezależnie od dochodu rodziny!
Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 215,84 zł miesięcznie.

Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje:
- osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,
- osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego.
- jeżeli członkowi rodziny przysługuje za granicą świadczenie na pokrycie wydatków związanych z pielęgnacją tej osoby, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego albo dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Do wniosku o zasiłek pielęgnacyjny należy dołączyć:
1. orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności;

Świadczenie pielęgnacyjne
Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:
1. matce albo ojcu,
2. opiekunowi faktycznemu dziecka,
3. osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
4. innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności,
- jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:
1. rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
2. nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
3. nie ma osób, będących rodziną zastępczą spokrewnioną i opiekuna faktycznego dziecka lub legitymują się oni orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia.
Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje w wysokości 2 119 zł miesięcznie, a prawo do tego świadczenia przyznawane jest na czas ważności orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, niezależnie od dochodu rodziny.
Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli:
1) osoba sprawująca opiekę:
- ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno - rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
- ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego;
2) osoba wymagająca opieki:
- pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
- została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno - wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
3) na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
4) członek rodziny osoby sprawującej opiekę ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego;
5) na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub prawo do świadczenia pielęgnacyjnego;
6) na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Do wniosku o świadczenie pielęgnacyjne należy dołączyć:
1. orzeczenie o niepełnosprawności lub o znacznym stopniu niepełnosprawności;
2. inne dokumenty i oświadczenia niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.

Specjalny zasiłek opiekuńczy
Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom jeżeli nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Warunkiem uzyskania prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego jest faktyczna rezygnacja z zatrudnienia związana bezpośrednio z koniecznością sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną.
Specjalny zasiłek opiekuńczy jest uzależniony od kryterium dochodowego i przysługuje, jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 764 zł.
Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje w wysokości 620 zł miesięcznie.
Prawo do zasiłku przyznawane jest na okres zasiłkowy tj. od 1 listopada do 31 października następnego roku kalendarzowego.
Przy ustalaniu prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego będzie przeprowadzany rodzinny wywiad środowiskowy przez pracownika socjalnego w celu weryfikacji okoliczności dotyczących spełniania warunków do jego przyznania.
Rodzinny wywiad środowiskowy będzie aktualizowany co 6 miesięcy.

Specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli:
1) osoba sprawująca opiekę:
- ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
- podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów,
- ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego,
- legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
2) osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
3) na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
4) członek rodziny osoby sprawującej opiekę ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego;
5) na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego
z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub prawo do świadczenia pielęgnacyjnego;
6) na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy      o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Do wniosku o specjalny zasiłek opiekuńczy należy dołączyć:
- kserokopię orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności osoby wymagającej opieki (oryginał do wglądu),
- dokumenty potwierdzające rezygnację z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad osobą wymagającą opieki,
- w przypadku utraty dochodu lub uzyskania dochodu w roku bazowym lub po tym roku, do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające ich utratę lub uzyskanie oraz ich wysokość,
- inne dokumenty, w tym oświadczenia, uznane za niezbędne do ustalenia prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego.

Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka:
Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka - przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1.922 zł. Wniosek składa się w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka, a w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka objętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego - w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobienia nie później niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia. Wniosek złożony po terminie organ właściwy pozostawia bez rozpoznania.
Jednorazowa zapomoga przysługuje jeżeli kobieta pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu.
Pozostawanie pod opieką medyczną potwierdza się zaświadczeniem lekarskim lub zaświadczeniem wystawionym przez położną
Przepisu nie stosuje się do osób będących prawnymi lub faktycznymi opiekunami dziecka, a także do osób, które przysposobiły dziecko.
Do wniosku należy dołączyć:
1. zaświadczenie lekarskie lub wystawione przez położną stwierdzające, że matka dziecka pozostawała pod opieką lekarską nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu
2. dokumenty stwierdzające wysokość dochodów rodziny:
•    oświadczenia członków rodziny rozliczających się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne o dochodzie osiągniętym w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy;
•    oświadczenia członków rodziny o dochodzie innym niż dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30 b, art. 30 c, art. 30 e i art. 30 f ustawy z dnia 26.07.1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych 
•    zaświadczenie właściwego organu gminy, nakaz płatniczy albo oświadczenie  o wielkości gospodarstwa rolnego wyrażonego w hektarach przeliczeniowych ogólnej powierzchni w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy;
•    umowa dzierżawy - w przypadku oddania części lub całości znajdującego się w posiadaniu rodziny gospodarstwa rolnego w dzierżawę, na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, albo oddania gospodarstwa rolnego w dzierżawę w związku z pobieraniem renty;
•    umowa zawartą w formie aktu notarialnego - w przypadku wniesienia gospodarstwa rolnego do użytkowania przez rolniczą spółdzielnię produkcyjną;
•    odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasadzającego alimenty na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną lub odpis protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej, lub odpis zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem zobowiązujących do alimentów na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną;
•    przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące wysokość zapłaconych alimentów, jeżeli członkowie rodziny są zobowiązani wyrokiem sądu lub ugodą sądową lub ugodą zawartą przed mediatorem do ich płacenia na rzecz osoby spoza rodziny;
•    w przypadku nie otrzymania lub otrzymania alimentów przez osobę uprawnioną w niższej wysokości przedstawić należy zaświadczenie organu egzekucyjnego o całkowitej lub częściowej bezskuteczności egzekucji alimentów a także o wysokości wyegzekwowanych alimentów lub informację właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych wykonaniem tytułu wykonawczego zagranicą albo o nie podjęciu tych czynności w związku z brakiem podstawy prawnej lub w przypadku braku możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą;
•    w przypadku utraty źródła dochodu: dokument określający datę utraty dochodu oraz miesięczną wysokość utraconego dochodu (np. świadectwa pracy, decyzja ZUS, decyzja PUP, umowa zlecenie, PIT-11 );
•    w przypadku uzyskania źródła dochodu w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy - dokument określający wysokość dochodu uzyskanego przez członka rodziny oraz liczbę miesięcy, w których dochód był osiągnięty;
•    w przypadku uzyskania źródła dochodu po roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy - dokument określający wysokość dochodu uzyskanego przez członka rodziny z miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód został osiągnięty;
 W przypadku wystąpienia zmian w liczbie członków rodziny, uzyskania lub utraty dochodu albo innych zmian mających wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych i świadczeń z funduszu alimentacyjnego Strony są obowiązane do niezwłocznego powiadomienia o tym organu wypłacającego świadczenia.

W przypadku podjęcia pracy za granicą R.P. informacji udziela Śląski Urząd Wojewódzki Wydział Polityki Społecznej w Katowicach ul. Powstańców 41a.