Przemoc w rodzinie
Definicja i mechanizmy przemocy
Przemoc domowa to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej w szczególności:
- narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia
- naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
- powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
- ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
- istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej;
Kryteria przemocy domowej
Intencjonalność – działania osoby stosującej przemoc domową nie są przypadkowe. Intencjonalność nie musi oznaczać celowego oznaczać celowego krzywdzenia bliskich
i zadawania im bólu. Osoba stosująca przemoc dąży do uzyskania pełnej kontroli i władzy nad osobą doznającą przemocy, do jej bezwzględnego posłuszeństwa. Jest przekonana, że wie co jest dobre dla pozostałych członków rodziny, a w związku z tym posiada wyłączne prawo podejmować decyzje, ustalać zasady życia w rodzinie – pozostali muszą się podporządkować.
Dysproporcja siły – nie chodzi tu jedynie o różnicę sił fizycznych, ale także przewagę związaną z pozycją społeczną, odpornością psychiczną, statusem materialnym itp. W związku opartym na przemocy jeden z partnerów czuje się silniejszy, a drugi – słabszy. W wyniku kolejnych aktów przemocy różnica sił coraz bardziej się pogłębia, osoba doznająca przemocy staje się coraz bardziej bezradna, a osoba stosująca przemoc – coraz bardziej silna i bezkarna.
Naruszanie godności i praw – osoba stosująca przemoc domową narusza godność osoby doznającej przemocy, poniża ją, ośmiesza, pozbawia wszelkich praw (np. do kontaktów
z rodziną, godziwych warunków życia, itp.)
Powodowanie cierpienia i szkód – osoby doznające przemocy doznają zarówno szkód fizycznych jak i psychicznych. W wyniku wieloletniej przemocy domowej mogą dojść do przekonania, że zasługują na takie traktowanie.
Formy i rodzaje przemocy:
Przemoc fizyczna – jest działaniem powodującym uszkodzenia ciała, lub niosącym takie ryzyko np. popychanie, szarpanie, szturchanie, ciągnięcie, klapsy, duszenie, krępowanie ruchów itp.
Przemoc psychiczna – jest naruszeniem godności osobistej poprzez obrażanie, krytykowanie, straszenie, szantażowanie, obwinianie, krzywdzenie zwierząt, ujawnianie tajemnic, wyśmiewanie, lekceważenie itp.
Przemoc seksualna – jest naruszeniem intymności przez zmuszanie osoby do aktywności seksualnej lub do niechcianych praktyk i pieszczot o charakterze seksualnym, np. gdy osoba nie jest świadoma lub obawia się odmówić.
Przemoc ekonomiczna – jest naruszeniem własności poprzez jej niszczenie, pozbawianiem środków do życia, lub stwarzaniem warunków, w których nie są zaspokojone niezbędne dla życia potrzeby, np. zabieranie pieniędzy, zaciąganie pożyczek i zmuszanie do spłacania długów, sprzedawanie osobistych bądź wspólnych rzeczy bez uzgodnienia.
Zaniedbanie – jest naruszeniem obowiązku do opieki ze strony osób bliskich, np. pozbawianie jedzenia, ubrania, schronienia, brak pomocy w chorobie, uniemożliwienie dostępu do zaspokajania podstawowych potrzeb.
Pamiętaj! W Polsce przemoc jest przestępstwem ściganym przez prawo, a sprawca przemocy nie jest bezkarny.
W świetle polskiego prawa karnego
Art. 207 Kodeksu karnego stanowi
§ 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 1a. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą nieporadną ze względu na jej wiek, stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 lub 1a połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1-2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15.
oraz ustawy o Policji
Art. 15ab. 7 [Procedura wydania nakazu natychmiastowego opuszczenia mieszkania lub zakazu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia]
1. Policjant wydaje nakaz lub zakaz:
a) podczas interwencji podjętej we wspólnie zajmowanym mieszkaniu lub jego bezpośrednim otoczeniu lub
b) w związku z powzięciem informacji o stosowaniu przemocy w rodzinie, w szczególności zgłoszenia przez:
- osobę dotkniętą przemocą w rodzinie lub
- kuratora sądowego lub pracownika jednostki organizacyjnej pomocy społecznej, w związku z wykonywaniem ustawowych obowiązków.
Ponadto….
Osoba doznająca przemocy może żądać aby sąd, właściwy według przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964r. – Kodeks postępowania cywilnego o postepowaniu nieprocesowym, zobowiązał osobę stosującą przemoc domową do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazał zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia.